Tarixdə bu gün: Halley kometasının Yer yaxınlığından 5-ci keçməsi qeydə alınıb

26 yanvar — Qriqorian təqvimi ilə ilin 26-ci günü. İlin sonuna 339 (uzun illərdə 340) gün qalır.

dəmiryolu

• 26 Yanvar 1925 Ereğli Karadere Şimendifereri'nin istehsalı və istifadəsi haqqında 548 Qanun verildi.
• 26 Yanvar 2017 1915 Çanaqqala Körpüsü üçün tender başa çatdı. Daelim-Limak-SK-İnşaat Mərkəzi tenderi qazandı
• 1921 - İstanbul tramvay işçiləri tətil etdi.

Olaylar

• 66 – Halley kometinin Yer yaxınlığında qeydə alınmış 5-ci keçidi.
• 1340 - İngiltərə kralı III. Edvard özünü Fransa kralı elan etdi.
• 1531 – Lissabonda (Portuqaliya) güclü zəlzələ; minlərlə insan öldü.
• 1699 - Osmanlı İmperiyası Karlovits müqaviləsini imzaladı.
• 1700 - Şimali Amerikanın qərb sahillərində 9 bal gücündə zəlzələ (Kaskad zəlzələsi) baş verdi.
• 1785 - Benjamin Franklin qızına yazdığı məktubda ABŞ-ın simvolu olaraq qartalın seçilməsindən məyus olduğunu bildirdi. Franklin hinduşka haqqında düşünürdü.
• 1788 - Britaniya donanması Sidney sahillərində. Avropalıların daimi məskunlaşması başlandı.
• 1837 - Miçiqan 26-cı ştat olaraq ABŞ-a qoşuldu.
• 1861 - Luiziana ştatı ABŞ-dan ayrıldı.
• 1870 - Virciniya yenidən ABŞ-a qoşulur.
• 1905 - Dünyanın ən böyük almazı 3,106 karat dəyərində Pretoriyada (Cənubi Afrika) tapıldı. Almaz "Cullinan" adını aldı. Britaniya tacının üzərinə 9 parçaya kəsilmiş almazdan əldə edilən “Afrikanın Böyük Ulduzu” adlı 530.2 karatlıq, 74 üzlü dünyanın ən böyük almazı qoyuldu.
• 1911 - Richard Straussun Der Rosenkavalier operası ilk dəfə səhnəyə qoyuldu.
• 1911 - Pilot Glenn H. Curtiss ilk hidrotəyyarəni uçurdu.
• 1926 - Televiziyanın ixtirası.
• 1931 - Mahatma Qandi Hindistanda azadlığa buraxıldı.
• 1931 – “Kızıl İstanbul” qəzetinə qarşı istintaq başladıldı.
• 1934 - Harlemdə (Nyu York) Apollon Teatrı açıldı.
• 1934 - Almaniya və Polşa arasında hücum etməmək paktı imzalanıb.
• 1939 - İspaniya Vətəndaş Müharibəsi: General Fransisko Frankoya sadiq millətçi qüvvələr italyanların köməyi ilə Barselona şəhərini ələ keçirdilər.
• 1942 - II. İkinci Dünya Müharibəsi: Avropa torpaqlarında (Şimali İrlandiya) ilk Amerika qoşunları.
• 1946 - Feliks Quin Fransanın baş naziri seçildi.
• 1948 - Milli Müdafiə Məhkəmələri ləğv edildi.
• 1950 - Hindistan konstitusiyası qəbul edildi. respublika elan olundu. Dünyanın ən çox əhalisi olan demokratiyası quruldu.
• 1953 - Gömrük Əməkdaşlıq Şurasının ilk iclası keçirildi.
• 1956 - Kortina d'Ampezzoda (İtaliya) Qış Olimpiya Oyunları başladı.
• 1958 – Klassik musiqi bəstəkarı Bülent Arelin “Beş sonet” əsəri ilk dəfə səsləndirildi.
• 1959 - Ankara Teleqraf qəzetinin sahibi və baş redaktoru Fəthi Giraygil Ankara Həbsxanasında həbs edildi. Giraygilə 17 sutka həbs cəzası verilib.
• 1959 - Bağdad Paktı Şurası Kəraçidə toplandı. Görüşdə Türkiyə adından baş nazir Adnan Menderes və xarici işlər naziri Fatin Rüştü Zorlu iştirak edib.
• 1962 - Aya elmi alətlər gətirmək üçün buraxılan Ranger 3 peyki Aydan cəmi 35.000 km uzaqlıqdan keçə bildi.
• 1965 - Hind dili Hindistanın rəsmi dili olur.
• 1966 – İstanbulun müxtəlif səmtlərində “kəndli bazarları”nın yaradılması üzərində işləməyə başladı. Məqsəd əhalinin tərəvəz və meyvələri daha ucuz yeyə bilməsi idi.
• 1969 - Cümhuriyyətçi Kəndli Millət Partiyasının sədri Alparslan Türkeş İstanbul İl Gənclər Konqresində "Hərəkət başladı" dedi.
• 1970 - Necmettin Erbakan və 17 dostu Milli Nizam Partiyasını qurdular.
• 1972 - Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan və Hüseyn İnanın edam sənədləri Türkiyə Böyük Millət Məclisinə göndərildi.
• 1973 - Fikri cinayətlərə görə həbs edilən Çetin Altan, Doğan Koloğlu, Alpay Kabacalı, İrfan Derman və Yaşar Kamal mühakimə olundu.
• 1974 - Cümhuriyyət Xalq Partiyası - Milli Qurtuluş Partiyası koalisiya hökuməti Bülənt Ecevitin Baş nazirliyi dövründə vəzifəyə başladı.
• 1974 - Türk Hava Yollarının Van sərnişin təyyarəsi İzmir Cumaovası Hava Limanında uçuş-enmə zolağından 100 metr aralıda qəzaya uğradı; 63 nəfər həlak olub.
• 1978 – Türkiyə Sənayeçi və İş Adamları Dərnəyinin (TÜSİAD) sədri Feyyaz Berker və İdarə Heyətinin üzvü Rəhmi Koç, Türk Cəza Qanununun (TCK) 141. Onlar 142-cü maddələrin ləğvini tələb ediblər.
• 1979 - Ankara Hərbi Vəziyyət Komandanlığı Pol-Der, Pol-Bir, Pol-Ens və Tem-Der-in fəaliyyətini dayandırdı.
• 1980 - İsrail və Misir arasında diplomatik əlaqələr başladı.
• 1984 – Türkiyə Fəhlə Partiyasının işi yekunlaşıb; 102 nəfər isə müxtəlif həbs cəzalarına məhkum edilib.
• 1986 - Halley kometası gecə görünür. Günəş ətrafında 76 illik orbitini tamamlayır.
• 1988 - Operanın xəyalı ilk dəfə tamaşaya qoyuldu.
• 1992 – 12 sentyabrdan sonra ilk dəfə məmur etirazı keçirilib. İstanbulda keçirilən aksiyaya 5 min məmur qatılıb.
• 1992 - Boris Yeltsin Rusiyanın Amerika şəhərlərini nüvə raketləri ilə hədəfə almasını dayandıracağını elan etdi.
• 1993 - Vatslav Havel Çex Respublikasının Prezidenti seçildi.
• 1996 - Amerikalı qatil Con Albert Taylor Yuta ştatında güllələnərək edam edildi.
• 1998 - Monika Levinski qalmaqalı: ABŞ Prezidenti Bill Klinton Ağ Evin keçmiş təcrübəsi olan Monika Levinski ilə əlaqəsi olduğunu inkar edir.
• 1998 - Compaq Digital Equipment Corporation-ı satın alır.
• 2001 - Qucaratda (Hindistan) zəlzələ: 20.000-dən çox insan öldü.
• 2004 - Həmid Kərzai Əfqanıstanın yeni konstitusiyasını imzaladı.
• 2005 - Kondoliza Rays ABŞ-ın ilk qaradərili qadın dövlət katibi oldu.
• 2006 - Fələstində keçirilən seçkilərdə HƏMAS-ın parlamentdəki 132 yerdən 76-nı qazandığı aydınlaşdıqda Baş nazir Əhməd Qurey istefa verdi.
• 2006 - Dünya İqtisadi Forumu Davosda (İsveçrə) toplandı.
• 2008 - Təqaüdçü briqada generalı Vəli Küçük, istefada olan qərargah polkovniki Mehmet Fikri Karadağ, Ümraniyedə ələ keçirilən partlayıcılarla bağlı istintaq çərçivəsində məhkəməyə müraciət etdi. Susurluk Davası məhkum Sami Hoştan, vəkil Kamal Kerinçsiz, Türk Ortodoks Patriarxlığının Mətbuat və İctimaiyyətlə Əlaqələr Sözcüü Sevgi Erenerol, Hüseyin Görüm, Hüseyin Qazi Oğuz və Oğuz Alparslan Abdülkadir həbs edilib.
• 2011 – TÜİK inflyasiya səbətini yenilədi. 2011-ci ilin CPI səbəti 445 maddədən ibarət idi. Yenilənmə nəticəsində 2011-ci ilin səbətinə tramvay gediş haqqı və Super Loto daxil edilib, yun parça, qadın paltosu və tullantı zibilləri səbətdən çıxarılıb.

doğuşlar

• 1205 – Lizonq, Çin Sonq sülaləsinin 14-cü imperatoru (ö. 1264)
• 1467 – Guillaume Bude, fransız humanist (ö. 1540)
• 1495 – Qo-Nara, ənənəvi varislik qaydasında Yaponiyanın 105-ci imperatoru (ö. 1557)
• 1582 – Covanni Lanfranko, Barokko dövrünün aparıcı italyan rəssamı (ö. 1647)
• 1714 – Jan-Batist Piqal, fransız heykəltəraş (ö. 1785)
• 1715 – Klod Adrien Helvetius, fransız filosofu (ö. 1771)
• 1739 - Charles-François du Périer Dumouriez, Fransa İnqilabi Müharibələri zamanı fransız generalı (ö. 1823)
• 1763 - XIV. Karl, İsveç və Norveçin ilk fransız kralı (ö. 1844)
• 1781 Achim von Arnim, alman şairi (ö. 1831)
• 1818 – Amédée de Noé, fransız karikaturaçı və litoqraf (ö. 1879)
• 1840 – Edouard Vaillant, fransız inqilabçısı, naşir, siyasətçi və 1871 Paris Kommunasının üzvü (ö. 1915)
• 1861 – Lui Anketin, fransız rəssamı (ö. 1932)
• 1863 – Feridun Bəy Köçərli, Azərbaycan yazıçısı, filoloqu və ədəbiyyatşünası (ö. 1920)
• 1865 – Sabino de Arana, bask millətçiliyinin nəzəriyyəçisi (ö. 1903)
• 1880 Duqlas MakArtur, amerikalı general (ö. 1964)
• 1884 – Edvard Sapir, amerikalı dilçi və etnoloq (ö. 1939)
• 1891 – İlya Erenburq, sovet yazıçısı və jurnalisti (ö. 1967)
• 1893 – Kristian Arhoff, Danimarka səhnə və kino aktyoru (ö. 1973)
• 1904 - Seán MacBride, İrlandiya dövlət xadimi və 1974 Nobel Sülh Mükafatı laureatı d. 1988)
• 1906 – Zühtü Müridoğlu, türk heykəltəraş (ö. 1992)
• 1908 – Jill Esmond, ingilis kino və səhnə aktrisası (ö. 1990)
• 1911 – Polikarp Kuş, amerikalı fizik və fizika üzrə Nobel mükafatı laureatı (ö. 1993)
• 1914 – Dürrüşehvar Sultan, sonuncu Osmanlı xəlifəsi Əbdülməcid Əfəndinin qızı (ö. 2006)
• 1918 – Nikolae Çauşesku, Rumıniya prezidenti (d. 1989)
• 1921 – Akio Morita, yapon iş adamı və Sony-nin qurucusu (ö. 1999)
• 1925 – Pol Nyuman, amerikalı aktyor və rejissor (ö. 2008)
• 1928 – Rocer Vadim, fransız kinorejissor (ö. 2000)
• 1932 – Alen David, fransız idmançı
• 1934 – André Lewin, Fransız diplomat (ö. 2012)
• 1940 – Aytən Gökçer, türk kino və teatr aktrisası
• 1944 - Angela Davis, Amerika inqilabçısı, filosof, humanist və yazıçı
• 1945 – Jaklin du Pre, ingilis violonçel ifaçısı (ö. 1987)
• 1946 – Mişel Delpeç, fransız müğənni, bəstəkar və aktyor (ö. 2016)
• 1947 - Argyris Koulouris, yunan gitaraçısı və musiqiçisi
• 1949 - David Strathairn, amerikalı aktyor
• 1950 – Yorq Hayder, Avstriya siyasətçisi (ö. 2008)
• 1955 – Eddi Van Halen, holland musiqiçi, bəstəkar və prodüser (ö. 2020)
• 1958 - Ellen DeGeneres, amerikalı aktrisa və komediyaçı
• 1958 - Qleb Nosovski, rus riyaziyyatçısı və Yeni Xronologiyanın həmmüəllifi
• 1959 – Nuri Bilge Ceylan, türk rejissor, ssenarist və fotoqraf
• 1962 – Riki Harris, amerikalı aktyor və komediyaçı (ö. 2016)
• 1963 - Joze Mourinyo, portuqaliyalı məşqçi
• 1971 – Aygün Kazımova, azərbaycanlı keçmiş idmançı, müğənni, bəstəkar, aktyor və prodüser
• 1973 - Melvil Poupaud, fransız aktyoru
• 1978 – Sinan Çalışkanoğlu, türk kinosu, teatrı, reklam və serial aktyoru
• 1980 – Ertuğrul Arslan, türk futbolçu
• 1981 - Colin O'Donoghue, irland aktyor
• 1986 - Mustapha Yatabare, Malili futbolçu
• 1990 – Serxio Peres, meksikalı Formula 1 pilotu
• 1991 - Nikolo Melli, italyan basketbolçu
• 1992 - Colton Underwood, amerikalı futbolçu
• 1997 - Gedion Zelalem, alman əsilli amerikalı futbolçu
• 2000 - Ester Expósito, ispan aktrisa

ölümlər

• 1640 - Jindřich Matyáš Thurn, çex zadəgan (d. 1567)
• 1752 – Jan Fransua de Troy, fransız rokoko rəssamı və qobelen dizayneri (d. 1679)
• 1823 – Edvard Cenner, ingilis həkimi (çiçək vaksininin ixtiraçısı) (d. 1749)
• 1824 – Teodor Qériko, fransız rəssamı və litoqrafı (d. 1791)
• 1828 - Caroline Lamb, ingilis zadəgan qadın və yazıçı (d. 1785)
• 1839 – Jens Esmark, Danimarka-Norveç mineralogiya professoru (d. 1763)
• 1855 – Jerar de Nerval, fransız şairi və yazıçısı (romantizmin sələfi) (intihar) (d. 1808)
• 1875 – Corc Finlay, şotland tarixçisi (d. 1799)
• 1879 – Culiya Marqaret Kemeron, ingilis fotoqrafı (d. 1815)
• 1885 – Çarlz Corc Qordon, britaniyalı general (d. 1833)
• 1895 – Artur Cayley, ingilis riyaziyyatçısı (d. 1821)
• 1920 - Jeanne Hébuterne, fransız rəssamı və yazıçısı (d. 1898)
• 1922 – Luici Denza, italyan bəstəkarı (d. 1846)
• 1948 – Musa Kazım Karabəkir. Türk əsgəri, Milli Mübarizə Qəhrəmanı və siyasətçi (d. 1882)
• 1952 – Horloogiyn Choibalsan, Monqolustan kommunist siyasətçisi və feldmarşalı (d. 1895)
• 1962 – Lucky Luciano, amerikalı qanqster (d. 1897)
• 1973 – Edvard G. Robinson, amerikalı aktyor (d. 1893)
• 1979 – Nelson A. Rokfeller, amerikalı iş adamı, siyasətçi və ABŞ-ın 41-ci vitse-prezidenti (d. 1908)
• 1985 – Kenni Klark, amerikalı caz nağaraçısı (d. 1914)
• 1992 – Xose Ferrer, Puerto-Rikolu aktyor və rejissor (d. 1909)
• 2000 – Alfred Elton van Foqt, amerikalı fantastika yazıçısı (d. 1912)
• 2003 – Annemarie Schimmel, Alman İslam alimi (d. 1922)
• 2003 – Valeri Brumel, rusiyalı hündürlüyə tullanmaçı (d. 1942)
• 2008 – Kristian Brando, amerikalı aktyor (Marlon Brandonun oğlu) (d. 1958)
• 2014 – Paula Gruden, Sloven-Avstraliya şairi, tərcüməçi və redaktor (d. 1921)
• 2016 - Qara, İngilis müğənnisi (d. 1962)
• 2016 – Vasilya Fəttaxova, tatar müğənnisi (d. 1979)
• 2016 – Sahabzadə Yakub Xan, Pakistan generalı və siyasi xadimi (d. 1920)
• 2016 – Colin Vearncombe, səhnə adı Qara, 1980-ci illərin pop ulduzlarından biri hesab edilən ingilis müğənni (d. 1962)
• 2016 – Abe Viqoda, Amerika kino və televiziya aktyoru (d. 1921)
• 2017 – Ramdas Agarval, Hindistan siyasətçisi (d. 1937)
• 2017 – Saloua Raouda Choucair, Livanlı qadın rəssam və heykəltəraş (d. 1917)
• 2017 – Mayk Konnors, amerikalı aktyor (d. 1925)
• 2017 – Barbara Heyl, amerikalı aktrisa (d. 1922)
• 2017 – Aleksandr Kadakin, rus diplomat (d. 1949)
• 2018 – Elizabeth Hawley, Himalay dağlarını tədqiq edən amerikalı jurnalist və səyahət yazıçısı (d. 1923)
• 2018 – İqor Jukov, rus pianoçu, dirijor və səs mühəndisi (d. 1936)
• 2018 – Jacques Languirand, Kanadalı radio yayımçısı, səs aktyoru, yazıçı və aktyor (d. 1931)
• 2018 – Hiromu Nonaka, siyasətçi, Yaponiya Liberal Demokrat Partiyasının üzvü (d. 1925)
• 2018 - Fransisko Savin, Meksikalı dirijor və bəstəkar (d. 1929)
• 2019 – Deyl Barnstable, amerikalı basketbolçu (d. 1925)
• 2019 – Patrik Brikard, fransız aktyor və rejissor (d. 1940)
• 2019 – Jean Guillou, Fransız bəstəkarı, orqan ifaçısı, pianoçu və pedaqoq (d. 1930)
• 2019 – Henrik Yorgensen, Danimarka idmançısı (d. 1961)
• 2019 – Mişel Leqran, üç Oskar mükafatı ilə fransız film musiqisi bəstəkarı, aranjimançı, caz pianoçusu, dirijor (d. 1932)
• 2019 – Gerry Plamondon, kanadalı peşəkar xokkey oyunçusu (d. 1924)
• 2020 – Kobe Bryant, amerikalı peşəkar basketbolçu (d. 1978)
• 2020 – Vsevolod Çaplin, Rus pravoslav din xadimi və yazıçısı (d. 1968)
• 2020 – Lucy Jarvis, amerikalı televiziya prodüseri (d. 1917)
• 2020 – Nathaniel R. Jones, Amerika ali məhkəməsinin hakimi və siyasətçisi (d. 1926)
• 2020 – Michou, fransız müğənni, aktrisa və ifaçı (d. 1931)
• 2020 – Van Sianliang, Çin siyasətçisi və hökumət rəsmisi (d. 1957)
• 2021 – Georgi Ananiev, Bolqarıstan siyasətçisi (d. 1950)
• 2021 – Vinfrid Bölke, alman velosipedçi (d. 1941)
• 2021 – Hana Maciuchová, çex teatr, kino və televiziya aktrisası (d. 1945)
• 2021 – Lars Norén, isveçli dramaturq, yazıçı və şair (d. 1944)
• 2021 – Carlos Holmes Trujillo, Kolumbiyalı siyasətçi, diplomat, alim və hüquqşünas (d. 1951)
• 2021 – Jozef Vengloš, çexoslovakiyalı futbolçu və menecer (d. 1936)
• 2022 – Ernst Stankovski, Avstriya aktyoru (d. 1928)

Bayramlar və xüsusi günlər

• Ümumdünya Gömrük Günü