2 aprel — Qriqorian təqvimi ilə ilin 92-ci (uzun illərdə 93-ci) günü. İlin sonuna 273 gün qalır.
dəmiryolu
- 2 Aprel 1933 Qanununun 2135 Elazığ şöbəsinin tikintisinə dair qanun yayımlandı.
Olaylar
- 1453 - Fateh Mehmet İstanbulu mühasirə əməliyyatına başladı.
- 1917 - ABŞ həqiqətən Birinci Dünya Müharibəsinə girdi.
- 1918 – Rusiya İmperiyasının və Qərbi Ermənistan Administrasiyasının ordu hissələrinin Van və Muradiyədən çıxarılması.
- 1930 - Haile Selassie özünü Efiopiya İmperatoru elan etdi.
- 1948 - Yazıçı Sabahattin Əli Bolqarıstan sərhədini keçmək istəyərkən bələdçisi Əli Ertekin tərəfindən öldürüldü. Ertekin dekabrın 28-də həbs edilib və cəzası yüngülləşdirilib. Həmin ildə qəbul edilən amnistiya qanunu ilə azadlığa buraxılıb.
- 1948 – Ankarada Opera Teatrı, Prezident İsmət İnönünin qatıldığı mərasim, daha sonra Adnan Saygunun “KeremO, operası ilə pərdələri açıb.
- 1950 – Bursa həbsxanasında məhbus olan şair Nazım Hikmətin əfv olunması üçün görkəmli sənət adamları, yazıçılar və şairlər kollektiv şəkildə imzalanmış simvolik ərizə ilə İsmət İnönüyə müraciət etdilər.
- 1960 - CHP sədri İsmət İnönü ilə Kayseriyə gedən qatar Qubernatorun əmri ilə dayandırıldı. Çətinliklə yoluna davam edə bilən İnönü Kayseridə 50 min adam tərəfindən qarşılanıb.
- 1965 – Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Baş Katibi U Tan; Türkiyənin Kipr üzrə xüsusi nümayəndəsi Galo Plazanın işdən çıxarılması tələbini rədd edib.
- 1971 - Baş nazir Nihat Erim parlamentə islahat proqramını təqdim etdi.
- 1971 – TÜSİAD quruldu.
- 1972 - Çarli Çaplin, 1952-ci ildə kommunist simpatizanı olmaqda şübhəli bilinən Makkartinin rəhbərliyi altında tərk etdiyi illərdən sonra ilk dəfə ABŞ-a ayaq basdı. O, keçmiş ölkəsinə Oskar xüsusi mükafatını almaq üçün gəlmişdi.
- 1975 - Torontoda (Ontario-Kanada) CN Tower tamamlandı: qüllə 553,33 m hündürlüyü ilə dünyanın 3-cü ən hündür binasıdır.
- 1975 - Rusiya şahmat qrossmeysteri Anatoli Karpov 23 yaşında amerikalı Bobbi Fişer onunla yarışmaqdan imtina etdikdən sonra "şahmat üzrə dünya çempionu" adını qazandı.
- 1976 – İstanbulda ilk Türk Turizm Konqresi keçirildi.
- 1976 - Doğubayazıt və ətrafında baş verən 4,8 bal gücündə zəlzələdə 80 nəfər ölüb, XNUMX ev dağılıb.
- 1977 - Orduda Cafer Aksu (Altuntaş) adlı şəxs qan davası nəticəsində iki nəfəri öldürdü. O, sentyabrın 12-də edam edilib.
- 1978 - Dallas ilk dəfə Amerikanın CBS televiziyasında yayımlanır.
- 1980 - Türkiyədə 12 sentyabr 1980-ci il çevrilişinə aparan proses (1979 - 12 sentyabr 1980): Bülent Ecevit, Belçika televiziyasında, “Prezident seçkiləri təxirə salınarsa, çevriliş də daxil olmaqla, başqa ehtimallar da yarana bilər. Dəmirəl depressiyanın üstündə depressiya yaradır”. dedi. Ölkə üzrə 11 nəfər həlak olub.
- 1982 - Argentina Folklend adalarını işğal etdi.
- 1984 - Rakesh Sharma, Soyuz T-11 kosmik gəmisinin ekipaj rəhbəri, kosmosa göndərilən ilk hindistanlı adını qazandı.
- 1987 - İstanbulda keçirilən İƏT toplantısında Türkiyə, Pakistan və İran kosmosa birgə rabitə peykini buraxmaq qərarına gəlib.
- 1989 - Mixail Qorbaçov Kuba lideri Fidel Kastro ilə görüşmək və iki ölkə arasındakı fikir ayrılıqlarını həll etmək üçün Havanaya getdi.
- 1992 - Mafiya başçısı Con Qotti Nyu Yorkda "qətl" və "qəsb" ittihamı ilə həbs edilib.
- 1992 – Ermənistan Kəlbəcəri işğal edib.
- 2001 - İBDA/C təşkilatının lideri "Salih Mirzabeyoğlu" kod adlı Salih İzzet Erdiş "konstitusiya quruluşunu silah gücünə dəyişdirməyə cəhd" ittihamı ilə edam cəzasına məhkum edildi.
- 2006 - ABŞ-da qasırğa ölür: təkcə Tennessi ştatında 29 nəfər ölüb.
- 2007 - Sakit Okeanda baş verən 8,1 bal gücündə zəlzələnin səbəb olduğu sunami Solomon adalarını vurdu: 28 nəfər öldü.
- 2020 – Dünyada təsdiqlənmiş COVID-19 hadisələrinin sayı 1 milyonu ötüb.
doğuşlar
- 742 – Böyük Karl, Almaniya kralı (ö. 814)
- 1348 - IV. Andronikos Palaiologos, Bizans İmperatoru (ö. 1385)
- 1514 - II. Guidobaldo della Rovere, italyan zadəgan (ö. 1574)
- 1647 – Maria Sibylla Merian, alman entomoloqu, elmi illüstrator və təbiətşünas (ö. 1717)
- 1725 – Cakomo Kazanova, italyan yazıçısı (ö. 1798)
- 1770 - Alexandre Petion, Haitinin 1-ci prezidenti (ö. 1818)
- 1798 – Avqust Heinrich Hoffmann von Fallersleben, alman şairi (ö. 1874)
- 1805 – Hans Kristian Andersen, danimarkalı nağıl yazıçısı (ö. 1875)
- 1827 – William Holman Hunt, ingilis rəssamı (ö. 1910)
- 1838 – Léon Gambetta, fransız siyasətçisi (ö. 1882)
- 1840 – Emile Zola, fransız yazıçısı (ö. 1902)
- 1850 – Alexandre Vallaury, Fransız memar və İstanbul Levantin (ö. 1921)
- 1862 – Nicholas Murray Butler, amerikalı pedaqoq, siyasətçi və Nobel Sülh Mükafatı laureatı (ö. 1947)
- 1867 – Eugen Sandow, amerikalı bodibilder (ö. 1925)
- 1875 – Walter Chrysler, Amerika avtomobil istehsalçısı (ö. 1940)
- 1878 – Mehmet Necati Luqal, türk ədəbiyyatı professoru (ö. 1964)
- 1885 - Billy Hunter, şotlandiyalı futbolçu və menecer (ö. ?)
- 1891 – Maks Ernst, alman sürrealist rəssam (ö. 1976)
- 1896 – Soqomon Tehlirian, erməni komitəsinin üzvü (ö. 1960)
- 1899 – Peyami Səfa, türk yazıçısı və jurnalisti (ö. 1961)
- 1914 – Alec Guinness, İngilis səhnə və ekran aktyoru və Ən Yaxşı Aktyor üçün Akademiya Mükafatı laureatı (ö. 2000)
- 1925 – George MacDonald Fraser, şotland jurnalist və yazıçı (ö. 2008)
- 1927 – Ferenc Puskas, macar futbolçu (d. 2006)
- 1928 - Serj Gainsbourg, fransız müğənni (ö. 1991)
- 1931 – Mauro Mendonça, braziliyalı aktyor
- 1939 – Marvin Qaye, amerikalı müğənni (d. 1984)
- 1948 – Ayşin Atav, türk aktrisası
- 1950 – Eleanor Barooshian, amerikalı müğənni (ö. 2016)
- 1960 – Məhəmməd Mikarul Kayes, Banqladeşli bürokrat və diplomat (ö. 2017)
- 1962 – Clark Gregg, amerikalı aktyor, rejissor və ssenarist
- 1967 – Əli Koç, türk iş adamı
- 1969 – Mariella Ahrens, alman aktrisa
- 1972 – Əşrəf Saber, italyan idmançı
- 1974 – Tayfun Qorqud, türk futbolçu
- 1975 - Pedro Paskal, Çili-Amerika aktyoru
- 1976 – Korel Əlcəzairli, türk aktrisası
- 1976 - Patti Mallette, kanadalı müğənni Castin Biberin anası
- 1977 - Maykl Fassbender, alman-irland aktyoru
- 1977 – Hanno Pevkur, Estoniya siyasətçisi, nazir
- 1979 – Aslı Tandoğan, türk serial və kino aktrisası
- 1979 – Bengü, türk müğənnisi
- 1979 - Qrafit, braziliyalı futbolçu
- 1980 - Carlos Salcido, keçmiş meksikalı futbolçu
- 1982 - Marko Amelia, italyan futbolçu
- 1982 - David Ferrer, ispan tennisçi
- 1984 – Engin Atsur, türk basketbolçu
- 1984 - Jérémy Morel, Fransa əsilli Malaqaslı futbolçudur.
- 1985 – Stefan Lambiel, isveçrəli konkisürən
- 1986 - İbrahim Afellay, hollandiyalı keçmiş futbolçu
- 1986 - Andris Biedriņš, latviyalı basketbolçu
- 1986 – Selen Seyven, türk serialı, teatr və kino aktrisası
- 1986 – Mirqa Qražinytė-Tyla, litvalı dirijor
- 1987 - Pablo Aqilar, Paraqvaylı futbolçu
- 1988 - Cessi Plemons, amerikalı aktyor
- 1990 – Yevgeniya Kanayeva, rusiyalı bədii gimnast
- 1990 – Miralem Pyaniç, bosniyalı futbolçu
- 1993 - Keşorn Uolkott, Trinidad və Tobaqo cirit atıcısı
- 1994 - Paskal Siakam, Kamerunlu peşəkar basketbolçu
- 1995 – Sergey Revyakin, rusiyalı qapıçı
- 1996 - André Onana, kamerunlu futbolçu
- 1997 - Herman Tømmeraas, norveçli aktyor
ölümlər
- 991 - Bardas Skleros, Bizans generalı
- 1118 - I Buduin, Birinci Səlib yürüşünün lideri (d. 1058)
- 1412 - Ruy Qonzales de Klavixo, ispan zadəgan
- 1502 - Artur Tudor, İngiltərə kralı VII. Henri və Yorklu Elizabetin ilk övladı (d. 1486)
- 1595 – Pasquale Cicogna, Venesiya Respublikasının 88-ci hersoqu (d. 1509)
- 1657 - III. Ferdinand, Müqəddəs Roma İmperatoru (d. 1608)
- 1665 – Yan Zamoyski, Polşa zadəgan (d. 1627)
- 1738 – Atikə Sultan, III. Əhmədin qızı (d. 1712)
- 1791 - Honoré Gabriel Riqueti de Mirabeau, fransız siyasətçisi (d. 1749)
- 1861 - Peter Georg Bang, Danimarkanın Baş Naziri (d. 1797)
- 1872 – Samuel Morse, amerikalı ixtiraçı (d. 1791)
- 1873 – Mələk Cihan Xanım, İran şahı Məhəmməd şahın həyat yoldaşı (d. 1805)
- 1891 – Əhməd Vəfiq Paşa, Osmanlı baş vəziri (d. 1823)
- 1891 – Albert Pike, amerikalı şair, general və 33-cü dərəcəli Böyük Mason (d. 1809)
- 1896 – Teodor Robinson, amerikalı rəssam (d. 1852)
- 1914 – Paul Heyse, alman yazıçısı və Nobel mükafatı laureatı (d. 1830)
- 1923 – Topal Osman, türk əsgəri (d. 1883)
- 1928 – Teodor Riçards, amerikalı kimyaçı (d. 1868)
- 1948 – Sabahattin Əli, türk yazıçısı (d. 1907)
- 1953 – Hüqo Sperrle, alman feldmarşalı (d. 1885)
- 1966 – CS Forester, ingilis yazıçısı (d. 1899)
- 1972 – Toşitsuqu Takamatsu, yapon döyüş sənəti ustası (d. 1889)
- 1974 – Georges Pompidu, Fransa Prezidenti (d. 1911)
- 1987 – Buddy Rich, amerikalı musiqiçi (d. 1917)
- 1992 – Necdet Evliyagil, türk şairi və millət vəkili (d. 1927)
- 1995 – Hannes Alfven, isveçli astrofizik (d. 1908)
- 2003 – Edvin Starr, amerikalı müğənni (d. 1942)
- 2005 – İhsan Topaloğlu, türk siyasətçisi (d. 1915)
- 2005 - Papa II. John Paul, katolik kilsəsinin ilk polyak lideri (d. 1920)
- 2007 – Ömər Abuşoğlu, türk siyasətçisi (d. 1951)
- 2008 – Yakup Satar, Türkiyə İstiqlal medalı sahibi və Qurtuluş Savaşının sonuncu veteranı (d. 1898)
- 2012 – Nəslişah Sultan, sonuncu Osmanlı sultanı Sultan Vahdettin və sonuncu xəlifə Əbdülməcitin nəvəsi (d. 1921)
- 2013 – Jesús “Jess” Franco (Jesús Franco Manera) İspan rejissor, aktyor və ssenarist (d. 1930)
- 2013 – Milo O'Şi, İrlandiyalı aktyor (d. 1926)
- 2015 – Manoel Candido Pinto de Oliveyra, tanınmış portuqal kinorejissor (d. 1908)
- 2015 – Stiv Stevaert, Belçika siyasətçisi və keçmiş nazir (d. 1954)
- 2016 – Leandro Barbieri, Argentina caz musiqiçisi, bəstəkar və saksofonçu (d. 1932)
- 2016 – Gallieno Ferri, italyan komiks rəssamı və illüstrator (d. 1929)
- 2016 – Rasim Məmmədov, azərbaycanlı mayor (d. 1977)
- 2016 – Murad Mirzeyev, Azərbaycan əsgəri (d. 1976)
- 2016 – Amber Rayne, amerikalı pornoqrafik film aktrisası (d. 1984)
- 2016 – László Sárosi, macar keçmiş futbolçu və menecer (d. 1932)
- 2017 – Kenneth J. Donnelly, Amerika siyasətçisi (d. 1950)
- 2017 – Rafael Molina Morillo, Dominikanlı hüquqşünas, jurnalist, diplomat və qəzet redaktoru (d. 1930)
- 2017 – Hakan Oruçkaptan, türk neyrocərrahı mütəxəssis (d. 1959)
- 2018 – Syuzan Florens Anspaç, amerikalı aktrisa (d. 1942)
- 2018 – Dursun Əli Sarıoğlu, türk teatr, kino və serial aktyoru (d. 1936)
- 2018 – Vinni Madikizela-Mandela, Cənubi Afrikalı siyasətçi və fəal (d. 1936)
- 2019 – Matuk Adem, Liviya siyasətçisi, keçmiş nazir və şair (d. 1926)
- 2019 – Rövşen Almuratlı, azərbaycanlı aktyor, rejissor və ssenarist (d.1954)
- 2020 – Robert Li Bek, Amerikalı müasir pentatlonçu və qılıncoynadan (d. 1936)
- 2020 – Gregorio “Goyo” Benito Rubio, İspaniya milli futbolçusu (d. 1946)
- 2020 – Patricia Bosworth, amerikalı aktrisa, jurnalist və yazıçı (d. 1933)
- 2020 – Bernardita Catalla, Filippin diplomatı və siyasətçisi (d. 1958)
- 2020 – Zakkaria Kometti, italyan futbolçu və menecer (d. 1937)
- 2020 – Oskar Fişer, 1975-1990-cı illərdə Almaniya Demokratik Respublikasının (ADC) xarici işlər naziri vəzifəsində çalışmış Şərqi Almaniya siyasətçisi (d. 1923)
- 2020 – Alfred William Frankland, ingilis allerqoloqu (d. 1912)
- 2020 – Fransua de Qoll, Fransız katolik keşişi və missioner (d. 1922)
- 2020 – Juan Antonio Giménez López, Argentina komiks rəssamı (d. 1943)
- 2020 – Anick Jesdanun, amerikalı texnologiya jurnalisti (d. 1969)
- 2020 - Nirmal Singh Khalsa, Hindistan Ragi (d. 1952)
- 2020 – Eddi Large, ingilis komediyaçısı və aktyoru (d. 1941)
- 2020 – Maeve Kennedy McKean, Amerika ictimai səhiyyə rəsmisi, hüquq müdafiəçisi, hüquqşünas və akademik (d. 1979)
- 2020 – Feriha Öz, türk akademik, patoloq və tibb professoru (d. 1933)
- 2020 – Rodrigo Pesántez Rodas, Ekvador yazıçısı və şairi (d. 1937)
- 2020 – Sergio Rossi, italyan ayaqqabı dizayneri və iş adamı (d. 1935)
- 2020 – Aaron Rubaşkin, rus-amerikalı iş adamı (d. 1927)
- 2020 – Arnold Sowinski, fransız futbolçu və menecer (d. 1931)
- 2020 – Aptripel Tumimomor, İndoneziya siyasətçisi, iş adamı və mühəndis (d. 1966)
- 2020 – Artur Whistler, amerikalı etnobotanist, akademik və yazıçı (d. 1944)
- 2021 – Valentin İvanoviç Afonin, Sovet-Rusiya keçmiş peşəkar futbolçusu (d. 1939)
- 2021 – Mixaylo Kusnerenko, ukraynalı siyasətçi (d. 1938)
- 2021 – Gabi Luncă, rumıniyalı qadın müğənni (d. 1938)
- 2021 – Məhəmməd Oreibi Əl-Xəlifə, İraq hakimi (d. 1969)
- 2021 – Chepina Peralta, Meksikalı yemək aşpazı və televiziya aparıcısı (d. 1930)
- 2021 – Jean Luc Rosat, Uruqvay əsilli braziliyalı voleybolçu (d. 1953)
- 2022 – Estelle Harris, amerikalı aktrisa, komediyaçı və dublyaj rəssamı (d. 1928)
- 2022 – Xavier İmbroda, İspan basketbol məşqçisi və siyasətçisi (d. 1961)
- 2022 – Mığırdiç Marqosyan, türk erməni müəllimi, yazıçısı və jurnalisti (d. 1938)
- 2022 - Leonel Sanchez, Çilili beynəlxalq futbolçu (d. 1936)
Bayramlar və xüsusi günlər
- Ümumdünya Autizm Maarifləndirmə Günü
- Rusiya imperiyasının və Qərbi Ermənistan administrasiyasının ordu hissələrinin Vandan çıxarılması (1918)
- Rusiya İmperiyası və Qərbi Ermənistan administrasiyasının ordu hissələrinin Vanın Muradiyə mahalından çıxarılması (1918)
- Vanın azad edilməsi (1918)