23 may — Qriqorian təqvimi ilə ilin 143-ci (uzun illərdə 144-cü) günü. İlin sonuna 222 gün qalır.
dəmiryolu
- 23 May 1927 1042 nömrəli qanunla "İctimai Dəmir Yolları və Limanlar İdarəsi Ümumi" quruldu. (Mövcud TCDD-nin əsasını təşkil edən təşkilat.)
- 23 May 1933 Filyos-Ereğli limanının Ereğli Qanununda qurulması xətti. GDY tərəfindən Samsun-Çarşamba xəttinin istifadəsi haqqında qanun qüvvəyə girdi.
Olaylar
- 1040 - Dandanakan döyüşü aparılır və Böyük Səlcuq İmperiyası qurulur.
- 1788 - Cənubi Karolina ştat kimi qəbul edildi.
- 1795 - Fransada qadınların yığıncaqlara qatılması qadağan edildi.
- 1856 - 42 İsis adlı meteorit NR Poqson tərəfindən kəşf edilmişdir.
- 1915 - İtaliya Krallığı Birinci Dünya Müharibəsində Müttəfiq Güclərə qoşuldu.
- 1919 - İzmirin Müttəfiqlər tərəfindən işğalına etiraz etmək üçün Sultanahmet Yığıncağı keçirildi, toplantıya 200 min adam qatıldı.
- 1928 - Türk Vətəndaşlıq Qanunu qəbul edildi, dərviş lojaları və lojaları bağlandı.
- 1938 - Ankarada İstanbul Elektrik Şirkətinin hökumət tərəfindən alınması üçün müqavilə imzalandı.
- 1945 - Nasional Sosialist liderlərindən biri olan Himmler, Müttəfiqlərin əlinə keçməmək üçün siyanür kapsulu ilə intihar etdi.
- 1949 - Sovet lideri İosif Stalin Berlin və İkinci Dünya Müharibəsi blokadasını aradan qaldırdı İkinci Dünya Müharibəsindən sonra iki yerə bölünən Almaniyanın qərbində Federativ Respublikası elan edildi.
- 1951 - Çin Mao Zedunun rəhbərliyi altında Tibeti ilhaq etdi.
- 1960 - Mossad agentləri Argentinada 6 milyon yəhudinin ölümünə görə məsuliyyət daşıyan Adolf Eichmannı ələ keçirdi. Eyxman mühakimə olunmaq üçün İsrailə aparılıb.
- 1965 - ABŞ Dominikan Respublikasındakı vətəndaş müharibəsindən əcnəbiləri, o cümlədən öz vətəndaşlarını xilas etmək üçün Braziliya, Honduras, Paraqvay, Nikaraqua, Kosta Rika və El Salvadorun iştirakı ilə Amerikalararası Sülh Korpusunu yaradır.
- 1971 - İstanbulda komendant saatı tətbiq edildi. 25 min əsgər və polis şəhərdə axtarış aparıb.
- 1978 - İmralı həbsxanasından qaçan amerikalı Billi Hayesin yazdığı roman. Midnight Express kinoya köçürüldü. Türkiyə filmə etiraz edib.
- 1982 - Prezident General Kənan Evren Ankarada danışdı: “Ürək arzulayır ki, bütün gənclər orta məktəbə getsin, hətta bütün gənclər ali məktəbə getsin. Bu, dünyanın heç bir yerində görülməyib. Orta məktəbi bitirən hər kəs universitetə daxil ola bilməz”.
- 1992 - İstanbula 117 il xidmət edən Qalata körpüsü sökülərək Haliçə çəkildi.
- 2002 – Ankaranın ən qədim və ən böyük kinoteatrlarından biri olan Akün Cinema, Ertem Eğilmezin 1975-ci ildə çəkdiyi unudulmaz filmdir. Hababam Sinifi Eyni filmlə açdığı pərdələri bir daha açılmayacaq şəkildə bağladı.
- 2006 – Boeing 717 istehsalı başa çatdı.
- 2006 - Türkiyə-Yunanıstan F-16 təyyarələri toqquşub.
doğuşlar
- 359 – Qratian, Qərbi Roma İmperatoru (ö. 383)
- 1052 – I Filipp, frankların kralı (ö. 1108)
- 1100 – Qinzonq, Çin Sonq sülaləsinin doqquzuncu imperatoru (ö. 1161)
- 1707 – Karl Linney, isveçli bioloq, həkim və fizik (ö. 1778)
- 1734 – Frans Anton Mesmer, alman həkimi (ö. 1815)
- 1741 – Andrea Luçesi, italyan bəstəkarı (ö. 1801)
- 1790 Jules Dumont d'Urville, Fransız kəşfiyyatçısı və dəniz zabiti (ö. 1842)
- 1794 – İqnaz Moşeles, bohem bəstəkarı və piano virtuozu (ö. 1870)
- 1800 – Romulo Diaz de la Veqa, meksikalı siyasətçi (ö. 1877)
- 1810 – Marqaret Fuller, amerikalı jurnalist və qadın hüquqları müdafiəçisi (ö. 1850)
- 1826 – Adilə Sultan, türk divan ədəbiyyatı şairi (ö. 1899)
- 1844 – ƏbdülBəha, Bəhaullahın böyük oğlu, Bəhai dininin banisi (ö. 1921)
- 1848 – Otto Lilienthal, alman ixtiraçısı (ö. 1896)
- 1865 – Epitacio Pessoa, braziliyalı siyasətçi və hüquqşünas (ö. 1942)
- 1883 – Douglas Fairbanks, amerikalı aktyor, ssenarist və rejissor (ö. 1939)
- 1887 – Toralf Skolem, norveçli riyaziyyatçı (ö. 1963)
- 1891 – Pär Lagerkvist, isveçli yazıçı və Nobel mükafatı laureatı (ö. 1974)
- 1892 – Rafael Moreno Aranzadi, ispan futbolçu (ö. 1922)
- 1897 – Hafiz Burhan, türk qəzəl nəğməsi və bəstəkarı (ö. 1943)
- 1898 - Georgios Grivas, Kipr əsgəri və Yunan terror təşkilatı EOKA-nın lideri (ö. 1974)
- 1908 – Con Bardin, amerikalı fizik və fizika üzrə Nobel mükafatı laureatı (ö. 1991)
- 1908 – Maks Abramovitz, amerikalı memar (ö. 2004)
- 1910 – Scatman Crothers, amerikalı aktyor və musiqiçi (ö. 1986)
- 1917 – Edvard Lorenz, amerikalı riyaziyyatçı və meteoroloq (ö. 2008)
- 1921 – Qriqori Çuhrai, sovet rejissoru və ssenaristi (ö. 2001)
- 1926 – Desmond Karrinqton, britaniyalı aktyor, radio aparıcısı və aparıcısı (ö. 2017)
- 1931 - Michael Lonsdale, Fransız aktyor və rəssam (d. 2020)
- 1933 - Coan Kollinz, ingilis aktrisası
- 1934 – Robert Muq, amerikalı elektronika mühəndisi və ixtiraçısı (ö. 2005)
- 1937 - Xorxe Martínez Boero, argentinalı sürət yolu sürücüsü (ö. 2004)
- 1947 - Maykl Porter, amerikalı akademik və iqtisadçı
- 1949 - Hüsnü Mahalli, Suriya türkmən əsilli türk akademik, jurnalist və yazıçı
- 1950 – Riçard Çeyz, amerikalı serial qatil (ö. 1980)
- 1951 - Anatoli Karpov, Rusiya şahmat qrossmeysteri və şahmat üzrə dünya çempionu
- 1951 – Tahirzadə, Ədalət Şərif oğlu; müəllim, dilçi, filoloq-mətnşünas, tarixçi, jurnalist, professor doktor, təhsil nazirinin keçmiş müavini
- 1952 - Anne-Mari David, fransız müğənni
- 1952 – Hayati Yazıcı, türk siyasətçisi
- 1955 – Mənsur Yavaş, türk hüquqşünas və siyasətçi
- 1956 - Dominik Barella, fransız hüquqşünas
- 1957 – Cimmi MakŞeyn, Şimali İrlandiyalı müğənni (ö. 1995)
- 1960 - Linden Eşbi, amerikalı aktyor və döyüş sənətçisi
- 1964 - Rut Metzler, İsveçrə siyasətçisi
- 1964 – Əli İsmət Öztürk, türk akrobatika pilotu
- 1965 – Tom Tykver, alman kinorejissor, ssenarist və bəstəkar
- 1967 – Fil Selvey, ingilis musiqiçisi
- 1971 – İlker Aksum, türk aktyor
- 1971 - Laurel Holloman, amerikalı aktrisa
- 1972 - Rubens Barrikello, Formula 1 üzrə braziliyalı pilot
- 1972 – Burak Hakkı, türk aktyor
- 1972 - Stefani Japp, isveçrəli aktrisa
- 1972 – Səlim Yuhay, türk memar
- 1974 - Jewel, amerikalı müğənni, bəstəkar, gitaraçı, aktrisa və şair
- 1976 - Rikardinyo, braziliyalı futbolçu
- 1977 – İlya Kulik, rus fiqurlu konkisürən
- 1977 – Şinasi Yurtsever, türk aktrisa
- 1980 – Leyn Qarrison, amerikalı aktrisa
- 1982 - Malene Mortensen, danimarkalı müğənni
- 1983 – Heidi Range, ingilis müğənni-bəstəkar
- 1984 – Huqo Almeyda, portuqaliyalı futbolçu
- 1984 – Uşan Çakır, türk aktyor
- 1985 - Niki Adler, alman futbolçu
- 1985 - Sekou Cissé, Fil Dişi Sahili milli futbolçusu
- 1985 - Sebastian Fernandez, uruqvaylı futbolçu
- 1985 - Ross Wallace, Şotlandiyalı beynəlxalq futbolçu
- 1986 - Natalya Anderle, braziliyalı model
- 1986 – Rayan Kuqler, amerikalı rejissor və ssenarist
- 1986 – Qabriel Özkan, isveçli futbolçu
- 1986 – Caner Özyurtlu, türk aktyor, ssenarist və rejissor
- 1986 - Aleks Renfro, ABŞ əsilli bosniyalı peşəkar basketbolçu
- 1988 - Kortni Fortson, amerikalı peşəkar basketbolçu
- 1988 – Merve Oflaz, türk aktrisası
- 1988 - Angelo Ogbonna, Nigeriya əsilli İtaliya milli futbolçusu
- 1988 - Lorenzo De Silvestri, İtaliya milli futbolçusu
- 1989 – Liza Helder, Arubadan olan model
- 1989 - Hüseyn Şean, Səudiyyə Ərəbistanı milli futbolçusu
- 1989 - Ezequiel Schelotto, İtaliya milli futbolçusu
- 1989 - Cefferi Taylor, İsveç-Amerika peşəkar basketbolçu
- 1990 – Rikardo dos Santos, braziliyalı sörfçü (ö. 2015)
- 1991 - Nadine Ames, İndoneziya modeli
- 1991 – Lena Meyer-Landrut, alman rəssam və bəstəkar (2010 Eurovision qalibi)
- 1991 - Ryo Naqay, yapon futbolçu
- 1991 - Marko Şepoviç, Serb millisinin futbolçusu
- 1991 - Hebert Silva Santos, braziliyalı futbolçu
- 1993 - Guillermo Fernández Hierro, İspaniya milli futbolçusu
- 1993 - Məhəmməd əl-Sayari, Səudiyyə Ərəbistanı milli futbolçusu
- 1994 - Durgam İsmayıl, iraqlı futbolçu
- 1995 - Yunes Kaabuni, fransız futbolçu
- 1996 - Emmanuel Boatenq, qanalı futbolçu
- 1996 – Çağlar Söyüncü, türk futbolçu
- 1997 - Joe Gomez, ingilis beynəlxalq futbolçusu
- 2000 - Greta Bohacek, alman uşaq aktrisası
- 2000 - Jaxson Hayes, Amerikalı peşəkar basketbolçu
ölümlər
- 230 - Urban I, 222-230 arasında xidmət etmiş papa
- 1125 - Heinrich V, Almaniya kralı və Müqəddəs Roma İmperatoru (d. 1086)
- 1370 - Toqon Temür, Yuan sülaləsinin son imperatoru (d. 1320)
- 1498 - Girolamo Savonarola, Dominikan rahib (d. 1452)
- 1523 - Aşikaga Yoşitane, Aşikaga şoqunluğunun 10-cu şoqunu (d. 1466)
- 1524 – Səfəvi ordeninin rəhbəri, Səfəvi dövlətinin banisi və ilk hökmdarı I İsmayıl (d. 1487)
- 1701 – Uilyam Kidd, şotland dənizçi və dəniz qulduru (d. 1645)
- 1857 – Oqustin Lui Koşi, fransız riyaziyyatçısı (d. 1789)
- 1874 - Silvain Van de Veyer, Belçikanın Baş Naziri (d. 1802)
- 1886 – Leopold fon Ranke, alman tarixçisi (d. 1795)
- 1906 – Henrik İbsen, norveçli dramaturq (d. 1828)
- 1911 – Con Duqlas, ingilis memarı (d. 1830)
- 1934 - Bonnie Parker, amerikalı bank soyğunçusu və qanundan kənar (d. 1910)
- 1934 - Klayd Barrou, amerikalı bank soyğunçusu və qanundan kənar (d.1909)
- 1937 – Con D.Rokfeller, Amerika sənayeçisi (d. 1839)
- 1942 – Georges Politzer, fransız marksist yazıçısı və filosofu (d. 1903)
- 1943 – Kenan Hulusi Koray, türk hekayə yazarı və Yedi Meşaleciler adlı cəmiyyətin üzvü (d. 1906)
- 1944 – Şövkət Dağ, türk rəssamı (d. 1876)
- 1945 – Heinrich Himmler, alman siyasətçisi, əsgəri və Nasist Almaniyasında SS lideri (d. 1900)
- 1953 – Əli Rıza Çevik, türk bürokratı (d. 1888)
- 1960 – Soqomon Tehlirian, Osmanlı İmperiyasının baş vəziri (d. 1896)
- 1987 – Şəmsi Bədəlbəyli, Azərbaycan teatr rejissoru və aktyoru (d. 1911)
- 1991 – Kamal Satır, türk siyasətçisi (d. 1911)
- 1992 – Atahualpa Yupanqui, Argentina bəstəkarı (d. 1908)
- 1996 – Tanju Okan, türk müğənni, musiqiçi və kino aktyoru (d. 1938)
- 1999 – Owen Hart, Kanadalı peşəkar WWE güləşçisi (d. 1965)
- 2002 – Sam Snead, amerikalı qolfçu (d. 1912)
- 2003 – Jean Yanne, fransız aktyoru, yazıçısı, rejissoru və bəstəkarı (d. 1933)
- 2006 – Kazimierz Górski, Polşa milli futbol komandasının məşqçisi (d. 1921)
- 2007 – Kei Kumai, yapon kinorejissoru (d. 1930)
- 2009 – Roh Moo-hyun, Cənubi Koreyanın 16-cı (keçmiş) prezidenti (d. 1946)
- 2011 – Nasser Hejazi, İran millisinin keçmiş futbolçusu və meneceri (d. 1949)
- 2011 – Xavier Tondo, ispan velosipedçi (d. 1978)
- 2013 – Cemal Güvenç, türk rəssamı və incəsənət müəllimi (d. 1925)
- 2013 – Hayri Kozakçıoğlu, türk bürokrat və siyasətçi (d. 1938)
- 2013 – Georges Moustaki, yunan-fransız müğənni (d. 1934)
- 2013 – Sami Soylu, türk hüquqşünas (d. 1918)
- 2015 – Moyra Caldecott, ingilis yazıçısı (d. 1927)
- 2015 – Con Karter, amerikalı aktyor (d. 1927)
- 2015 – Anne Meara, amerikalı aktrisa və komediyaçı (d. 1929)
- 2015 – Con Forbes Nash, amerikalı riyaziyyatçı və iqtisadiyyat üzrə Nobel mükafatı laureatı (d. 1928)
- 2016 – İbrahim Bodur, türk iş adamı (d. 1928)
- 2016 – Con Brofi, kanadalı keçmiş xokkey oyunçusu və məşqçi (d. 1933)
- 2017 – Olivier de Berranger, Fransız Roma Katolik yepiskopu (d. 1938)
- 2017 – Kofi Baknor, qanalı aktyor (d. 1953)
- 2017 – Aleksandr Burdonski, Sovet-Rus teatr rejissoru (d. 1941)
- 2017 – Akif Əmrə, türk jurnalist və yazıçı (d. 1957)
- 2017 – Rocer Mur, ingilis aktyoru (d. 1927)
- 2017 – Kaoru Yosano, yapon siyasətçisi (d. 1938)
- 2018 – Antonio Horvath, Çili siyasətçisi (d. 1950)
- 2018 – Luis Possada Cariles, Amerika kəşfiyyatçısı (d. 1928)
- 2018 – Daniel Robin, Fransanın keçmiş güləşçisi (d. 1943)
- 2019 – Dumiso Dabengwa, Zimbabve əsgəri, keçmiş nazir və siyasətçi (d. 1939)
- 2019 – Hosei Norota, Yaponiya siyasətçisi və naziri (d. 1929)
- 2019 – Beaton Tulk, Kanadalı siyasətçi və bürokrat (d. 1944)
- 2020 – Alberto Alesina, italyan siyasi iqtisadçı, yazıçı və akademik (d. 1957)
- 2020 – Eşli Kuper, avstraliyalı tennisçi (d. 1936)
- 2020 – Mori Kante, Qvineya müğənnisi, kora musiqiçisi və bəstəkarı (d. 1950)
- 2020 – Hana Kimura, yapon qadın peşəkar güləşçi (d. 1997)
- 2020 – Jitendra Nath Pande, Hindistan tibb professoru (d. 1941)
- 2020 – Luici Simoni, italyan keçmiş futbolçu və menecer (d. 1939)
- 2020 – Cerri Sloan, amerikalı peşəkar keçmiş basketbolçu və basketbolun baş məşqçisi (d. 1942)
- 2021 – Erik Karl, amerikalı yazıçı və uşaq kitablarının illüstratoru (d. 1929)
- 2021 – Lorrae Desmond, avstraliyalı aktrisa, müğənni, prodüser, televiziya aparıcısı, radio aparıcısı və dramaturq (d. 1929)
- 2021 – Paulo Mendes da Rocha, braziliyalı memar (d. 1928)
- 2021 – Maks Mosli, Britaniya Yarış Sürücüsü (d. 1940)
- 2021 – Şanti Pahadia, Hindistanlı qadın siyasətçi (d. 1934)
- 2021 – Nina Şatskaya, sovet-rus aktrisası (d. 1940)
- 2022 – Ceyms Bartlett, Britaniya-Cənubi Afrika aktyoru (d. 1966)
- 2022 – Maja Lidia Kossakowska, polşalı jurnalist, fantaziya yazıçısı və arxeoloq (d. 1972)