Memorial Kayseri Xəstəxanası Urologiya Hissəsindən Dos. Dr. Bülent Altunoluk xaya iltihabı haqqında məlumat verdi. Xayaların iltihabı nəticəsində meydana gələn infeksiyaların orxit adlandırıldığını ifadə edən Dos. Dr. Altunoluk, “Adətən bakteriyalara görə inkişaf etsə də, parotit kimi virus agentləri ilə nadir hallarda meydana gələ bilər. Çox vaxt tək xayada meydana gələn orxit bəzən hər iki xayada da rast gəlinə bilər. Yeniyetməlikdən yetkinliyə keçən kişi fərdlərdə görülən orxit, kabakulak virusu səbəbiylə bəzən uşaqlarda da görülür.
Testis iltihabının bir çox səbəbə görə inkişaf edə biləcəyini ifadə edən Dos. Dr. Altunoluk, “Ən çox rast gəlinən səbəb, mövcud sidik yolu infeksiyası zamanı bakteriyanın xayaya keçməsi nəticəsində meydana gəlməsidir. Gənclərdə cinsi yolla bulaşan xəstəliklərə səbəb olan bakteriyalar ön planda olarkən, yaşlılarda xaya iltihabı prostat vəzisindən xayaya doğru irəliləyən sidik yolu infeksiyasının irəliləməsi nəticəsində meydana gələn infeksiyalardır. Yenə də ən mühüm viral səbəblərdən biri parotitli xəstələrin bir və ya hər iki xayasının iltihabıdır ki, bu da parotit orxiti adlanır.
Dos. Dr. Bülent Altunoluk orxitə meylli olan şərtləri belə izah etdi:
- Uretral kateterdən (kateter) istifadə
- Xoşxassəli prostat böyüməsi (BPH)
- Tez-tez sidik yollarının infeksiyalarının olması
- Parotit xəstəliyinə qarşı peyvənd olunmayıb və ya əvvəllər parotit olub
- Çoxlu cinsi partnyorların olması
Qeyri-gigiyenik mühitlərdə olmaq”
Bakterial və virus mənşəli ola bilən orxitin irəliləməsinin epididimoorxitə səbəb ola biləcəyini ifadə edən Dos. Dr. Bülent Altunoluk orxit əlamətləri ilə bağlı bunları deyib:
- Testislərdə ağrı və şişkinlik
- Qasıq nahiyəsində və qarın altındakı ağrılar
- Yüksək hərarət
- idrarda yanma
- Uretral axıntının olması
Xaya iltihabının müalicə edilmədiyi təqdirdə öz-özünə keçməyəcəyini ifadə edən Dos. Dr. Bülənt Altunoluk bildirib ki, xəstənin anamnezinin uroloq tərəfindən götürülməsi, lazımi analizlər aparılıb, diaqnoz qoyulduqdan sonra dərhal müalicəyə başlanılmalıdır.
Dos. Dr. Altunoluk müalicənin ümumi prinsiplərini belə izah edib:
- Müvafiq antibiotik terapiyası
- Analjezik və iltihab əleyhinə dərmanlar
- İstirahət müalicəsi
- Skrotumun yüksəlməsi (təsirə məruz qalan yan xayanın yüksəlməsi)
- Soyuq kompres tətbiqi (tövsiyə olunduğu kimi)